აბბა აგათონის შესახებ

აბბა ლოთის მოსწავლე, აბბა პეტრე ჰყვებოდა: ერთხელ აბბა აგათონის სენაკში ვიყავი, მასთან ერთი ძმა მოვიდა და უთხრა: ძმებთან ერთად ცხოვრება მსურს; მითხარი, როგორ ვიცხოვრო მათთან? ბერმა უპასუხა: როგორც მისვლის პირველ დღეს, ასევე შენი ცხოვრების ყველა დანარჩენ დღეს მოიქეცი როგორც მწირი, ნუ გაკადნიერდები. აბბა მაკარიმ ჰკითხა, რა შედეგი მოჰყვება კადნიერებას? ბერმა უპასუხა: კადნიერება მძლავრ და მწველ ცეცხლს ჰგავს, რომელსაც ყველა გაურბის და რომელიც ხეზე ყველა ნაყოფს აფუჭებს. აბბა მაკარიმ უთხრა: ნუთუ ასე მავნებელია კადნიერება? აბბა აგათონმა უპასუხა: არ არსებობს კადნიერებაზე უფრო მავნე ვნება; იგი ყველა ვნების დედაა. ამიტომაც მოღვაწე არ უნდა გაკადნიერდეს, თუნდაც სენაკში მარტო იყოს.

აბბა აგათონი ამბობდა: ბერი იქამდე არ უნდა მივიდეს, რომ რაიმე საკითხში სინდისი ამხელდეს.

ასევე ამბობდა, რომ უფლის მცნებების შეუსრულებლად წარმატებას ერთ სათნოებაშიც ვერ მიაღწევ.

ამასაც ამბობდა: დასაძინებლად არასოდეს დავწოლილვარ ისე, რომ გულში ვინმეს მიმართ რაიმე საწინააღმდეგო მქონოდა და, რამდენადაც შემეძლო, ვცდილობდი, სხვაც არ დარჩენილიყო ჩემზე გულნატკენი.

აბბა აგათონზე ჰყვებოდნენ: ერთხელ მასთან გამოსაცდელად მივიდნენ და ჰკითხეს: შენ ხარ აგათონი? ჩვენ გვითხრეს, რომ მემრუშე და ამპარტავანი ხარ. მან უპასუხა: დიახ, ეს მართალია. კიდევ ჰკითხეს: შენ ლაზღანდარა და ცილისმწამებელი ხარ? მან უპასუხა: დიახ, ვარ. ამასაც ამბობენ, რომ შენ მწვალებელი ხარ. არა, – უპასუხა მან, – მწვალებელი არ ვარ. – პირველ ორ კითხვაზე დაგვეთანხმე და მესამეს რატომ ვერ გაუძელი? მან უპასუხა: პირველ მანკიერებებს ჩემში ვაღიარებ, რადგან ეს აღიარება ჩემი სულისთვის სასარგებლოა, ხოლო იყო მწვალებელი, ნიშნავს, განუდგე ღმერთს; ეს კი არ მინდა.

აბბა აგათონი თავის მოწაფეებთან ერთად საკმაოდ დიდხანს აშენებდა სენაკს. როდესაც ააშენეს, იქ დასახლდნენ. მაგრამ პირველივე კვირას აბბა აგათონმა იქ მისთვის რაღაც მავნებელი შენიშნა და მოწაფეებს უთხრა: ადექით, წავიდეთ აქედან! მოწაფეები შეწუხდნენ და თქვეს: თუკი აქედან წასვლას აპირებდი, ამდენი რისთვის ვიშრომეთ? ხალხსაც დავაბრკოლებთ, იტყვიან: აი, რა მოუსვენარები არიან, ისევ წავიდნენ! აბბა აგათონმა უპასუხა: შეიძლება, ზოგიერთი დაბრკოლდეს, დანარჩენებისთვის კი გაკვეთილი იქნება და იტყვიან: ნეტარია ეს ხალხი, უფლისთვის ყველაფერი დატოვეს და წავიდნენ! ვისაც უნდა, წამოვიდეს, მე ახლავე მივდივარ. მაშინ მოწაფეები მიწაზე დაეცნენ და მასთან ერთად წასვლის ნებართვა გამოსთხოვეს.

ერთხელ ძმებმა ჰკითხეს: რომელი სათნოებაა ყველაზე რთული? მან უპასუხა: მომიტევეთ, მაგრამ მე ვფიქრობ, რომ ლოცვაზე დიდი შრომა არ არსებობს. ყოველთვის, როდესაც ადამიანი ლოცვას მოისურვებს, მტერი მაშინვე ცდილობს, ყურადღება გაუფანტოს, რადგან იცის, რომ მას ისე არაფერი ეწინააღმდეგება, როგორც უფლისადმი ლოცვა. ნებისმიერი ღვაწლი, გულმოდგინე შრომის შემდეგ, ადამიანს განსვენებას აძლევს, ლოცვა კი სიცოცხლის ბოლო წუთამდე ბრძოლას მოითხოვს.

ერთხელ აბბა აგათონი მოწაფეებთან ერთად მიდიოდა. ერთ-ერთმა მათგანმა პატარა მწვანე ბარდის პარკი დაინახა და ჰკითხა: მამაო! მომცემ ნებას, ავიღო? გაკვირვებულმა ბერმა შეხედა და უთხრა: განა შენი დადებულია? ძმამ უპასუხა: არა! მაშინ ბერმა მიუგო: როგორღა გინდა იმის აღება, რაც შენი დადებული არაა?

ამბობენ, რომ აბბა აგათონს, სანამ მდუმარებას შეეჩვეოდა, სამი წელი პირში ქვა ედო.

როდესაც აბბა აგათონი ცუდ საქციელს დაინახავდა და განკითხვის ზრახვა გაუჩნდებოდა, თავის თავს ეუბნებოდა: გაფრთხილდი, აგათონ, ასეთი რამ შენც არ დაგემართოს, და ზრახვა მაშინვე ქრებოდა.

მისი სიტყვებია: მრისხანე ადამიანი, თუნდაც მკვდარი აღადგინოს, ღვთისთვის სათნო ვერ იქნება.

აბბა აგათონს ორი მეუდაბნოე მოწაფე ჰყავდა. ერთხელ მან ერთ-ერთს ჰკითხა: როგორ ცხოვრობ შენს სენაკში? მან უპასუხა: საღამომდე ვმარხულობ, შემდეგ ორ ორცხობილას ვჭამ. ბერმა უთხრა: კარგი ცხოვრების წესი გქონია და თანაც იოლი. მეორესაც ჰკითხა: შენ როგორ ცხოვრობ? ორი დღე ვმარხულობ და მერე ორ ორცხობილას ვჭამ. ბერმა უთხრა: შენ ბევრს იღვწი და ორმაგ ბრძოლას ეწევი. რადგან ისიც ღვაწლშია, ვინც ყოველდღე ცოტ-ცოტას ჭამს, ისიც, ვინც ორი დღე არ ჭამს და მერე ნაყრდება. შენ კი ორი დღე არ ჭამ და მერეც არ ნაყრდები.

აბბა აგათონი ამბობდა: ძალიანაც რომ მიყვარდეს ვინმე, თუ გავიგებ, რომ ის ცოდვაში მაგდებს, მოვიკვეთ.

ესეც თქვა: ადამიანი მუდამ საშინელ სამსჯავროზე უნდა ფიქრობდეს.

როდესაც ძმები სიყვარულზე საუბრობდნენ, აბბა დოროთემ თქვა: ვიცით კი, რა არის სიყვარული? და აბბა აგათონზე შემდეგი ამბავი მოჰყვა: აბბას ერთი ჯაყვა ჰქონდა, მივიდა მასთან ძმა და ჯაყვა შეუქო. აბბა აგათონმა ისე არ გაუშვა, სანამ ჯაყვა არ გაატანა.

აბბა აგათონმა თქვა: კეთროვანი რომ მენახა და შემძლებოდა მისთვის სხეულის გაცვლა, აუცილებლად გავუცვლიდი; რადგან ასეთია სრულყოფილი სიყვარული.

აბბა აგათონზე ჰყვებოდნენ: ერთხელ, რაღაც ნივთების გასაყიდად ქალაქში ჩასულმა გზაზე დავარდნილი მწირი დაინახა, ის არავის ადარდებდა. ბერმა მისთვის პატარა ოთახი დაიქირავა, დარჩა ავადმყოფთან და ხელსაქმით ნაშოვნ ფულს ახმარდა. აბბამ მასთან სამი თვე გაატარა. როდესაც მწირი გამოჯანმრთელდა, ბერმა მხოლოდ მაშინ დატოვა იგი და მშვიდობით დაბრუნდა თავის სენაკში.

აბბა დანიელი ჰყვებოდა: ერთხელ აბბა აგათონის ყველა მოწაფე მდინარეზე სამოსს რეცხავდა. რადგან აბბა ალექსანდრე ნელა რეცხავდა, დანარჩენმა ძმებმა ბერს უთხრეს: ძმა ალექსანდრე არაფერს აკეთებს. ბერმა მათ დასამშვიდებლად ალექსანდრეს უთხრა: უკეთ რეცხე! ამ სიტყვებმა ალექსანდრე დაანაღვლიანა. ამის შემდეგ ბერმა იგი დაამშვიდა: ჩემო ძმაო! განა არ ვიცი, რომ კარგად აკეთებ? ასე იმიტომ ვთქვი, რომ შენი მორჩილებით მათი ზრახვა დამეწყნარებინა.

ამბობდნენ, რომ აბბა აგათონი ყველა მცნების შესრულებას ცდილობდა. როდესაც ნავში ჯდებოდა, ნიჩბებს პირველი თვითონ იღებდა ხელში; როდესაც მასთან ძმები მოდიოდნენ, მაშინვე საკუთარი ხელით უმასპინძლდებოდა, რადგან ღვთიური სიყვარულით იყო აღვსილი. სიკვდილის წინ სამი დღე ღია თვალები უძრავად ჰქონდა გაჩერებული. ძმებმა შეანჯღრიეს და ჰკითხეს: აბბა აგათონ, სად ხარ? მან უპასუხა: უფლის სამსჯავროს წინაშე ვდგავარ. ძმებმა უთხრეს: მამაო, გეშინია? მან უპასუხა: რამდენადაც შემეძლო, უფლის მცნებების შესრულებას ვცდილობდი, მაგრამ ადამიანი ვარ, რა ვიცი, უფლისთვის რამდენად სათნო იყო ჩემი საქმეები? ძმებმა კიდევ უთხრეს: არ ხარ დარწმუნებული, რომ შენი საქმეები უფლისთვის სათნო იყო? ბერმა უპასუხა: სანამ უფლის წინაშე არ წარვდგები, ვერ გავკადნიერდები, რადგან სხვაა ადამიანური სამსჯავრო და სხვაა ღვთაებრივი. როდესაც კიდევ უნდოდათ მისთვის კითხვის დასმა, ბერმა თქვა: გთხოვთ, ნუღარ დამელაპარაკებით, თავისუფალი არ ვარ. და მაშინვე სიხარულით გარდაიცვალა. ძმებმა დაინახეს, რომ ისეთი სახით მიდიოდა, როგორითაც ახლო და საყვარელ ადამიანებს ხვდებოდა ხოლმე. ის სულ მღვიძარებაში იყო და ამბობდა კიდეც: დიდი მღვიძარების გარეშე ადამიანი ვერც ერთ სათნოებაში წარმატებას ვერ მიაღწევს.

ერთხელ აბბა აგათონი ქალაქში მიდიოდა და გზად კეთროვანი შეხვდა. მან ჰკითხა: სად მიდიხარ? ბერმა უპასუხა: ქალაქში, ჭურჭლის გასაყიდად. კეთროვანმა უთხრა: სიკეთე ჰყავი და მეც წამიყვანე! ბერმა იგი ხელში აყვანილი წაიყვანა. ავადმყოფმა უთხრა: სადაც ივაჭრებ, იქ დამაწვინე. ბერიც ასე მოიქცა. როდესაც ერთი ნივთი გაყიდა, კეთროვანმა ორცხობილის ყიდვა სთხოვა, ბერმა უყიდა. მეორედაც იგივე განმეორდა. ბოლოს, როდესაც ბერმა ყველაფერი გაყიდა და წასვლა დააპირა, კეთროვანმა უთხრა: გთხოვ, ისევ იქ წამიყვანე, სადაც ვიყავი. ბერმა აიყვანა ავადმყოფი და ძველ ადგილზე დააბრუნა. და მაშინ კეთროვანმა თქვა: აგათონ! გაკურთხოს უფალმა ცაში და ქვეყანაზე. აგათონმა მოიხედა, მაგრამ ვეღარავინ დაინახა, რადგან ეს იყო მის გამოსაცდელად მოვლენილი ანგელოზი.

აბბა ამონის შესახებ

ერთი ძმა აბბა ამონს სთხოვდა, დამარიგე, როგორ მოვიქცეო. ბერმა უპასუხა: "ისეთი აზრები გქონდეს, როგორიც დამნაშავეებს აქვთ ციხეში. ისინი ყოველთვის სხვებს ეკითხებიან: მოსამართლე სად არის? როდის მოვა? – და ტირიან მის მოლოდინში. მონაზონიც ასე უნდა იყოს, გამუდმებით უნდა ამხელდეს თავის სულს და ამბობდეს: ვაი ჩემს თავს! ქრისტეს სამსჯავროზე როგორ წარვდგები, მის წინაშე თავს რითი ვიმართლებ? თუ მუდამ ასე იფიქრებ, შეძლებ გადარჩენას".

აბბა ამონი ამბობდა: თოთხმეტი წელი სენაკში გავატარე და უფალს ვევედრებოდი, მრისხანების დაძლევაში დამხმარებოდა.

ერთი მღვდელი ჰყვებოდა: სენაკებში (ასე უწოდებენ ეგვიპტეში ცნობილ ადგილს, იქ აშენებული უამრავი სენაკის გამო) ერთი, ჭილობში ჩაცმული, შრომისმოყვარე ბერი ცხოვრობდა. ერთხელ იგი აბბა ამონთან მივიდა. აბბამ დაინახა მისი ჭილობი და უთხრა, ეს შენ სარგებელს ვერ მოგიტანსო. ბერმა აბბა ამონს ჰკითხა: "სამი ზრახვა მაწუხებს: ერთი უდაბნოში ხეტიალისკენ მიბიძგებს; მეორე – უცხო ქვეყნებისკენ, სადაც არავინ მიცნობს; მესამე – სენაკში ჩაკეტვას, არავის ნახვასა და ორ დღეში ერთხელ ჭამას მკარნახობს". აბბა ამონმა უპასუხა: "არც ერთი მათგანი სარგებელს არ მოგიტანს. ჯობს, შენს სენაკში იჯექი და გულში მუდამ მეზვერის სიტყვები გქონდეს – მაშინ გადარჩები".

ერთხელ აბბა ამონი აბბა ანტონის სანახავად წავიდა და გზა აებნა. ჩამოჯდა და ჩაეძინა. როდესაც გამოეღვიძა, წამოდგა და ლოცვა დაიწყო: "გევედრები, უფალო, ღმერთო ჩემო, შენს ქმნილებას ნუ დაღუპავ! – და გამოეცხადა მას ცაში ადამიანის ხელი, რომელიც გზის მიმართულებას აჩვენებდა და არ მოსცილებია, სანამ აბბა ანტონის მღვიმემდე არ მიაცილა".

აბბა ანტონი აბბა ამონს უწინასწარმეტყველებდა: ღმრთის შიშში წარმატებას მიაღწევ! შემდეგ სენაკიდან გამოიხმო, ქვა დაანახა და უთხრა: ურტყი და ეჩხუბე ამ ქვასო. ამონმა ეს შეასრულა. აბბა ანტონმა ჰკითხა: "რაო, ქვამ არაფერი გითხრა?" "არაფერი", – უპასუხა ამონმა. "ასეთ ზომამდე მიხვალ შენც", – უთხრა მას აბბა ანტონმა. რაც შესრულდა კიდეც. აბბა ამონმა ისეთ სრულყოფილებას მიაღწია, რომ მისთვის უცნობი იყო ბოროტება. როდესაც უკვე ეპისკოპოსი იყო, მასთან ერთი ფეხმძიმე გოგონა მიიყვანეს; უთხრეს, ვინც ჩაიდინა ეს საქმე და მათზე ეპიტიმიის დადება მოსთხოვეს. ამონმა ქალის მუცელს ჯვარი გადასახა, ბრძანა მისთვის ექვსი წყვილი ტილო მიეცათ და თქვა: "მშობიარობას არ გადაჰყვეს, ან ბავშვი არ დაეღუპოს, მზად ჰქონდეს დასამარხი ტილოები". ქალის ბრალმდებლებმა უთხრეს: ასე რატომ მოიქეცი? დაადე მათ ეპიტიმია. მან კი უპასუხა: "შეხედეთ, ძმებო, სიკვდილი უკვე ახლოსაა მასთან; მე რაღა ვუყო?" და გაუშვა ქალი. ბერი ვერასოდეს ბედავდა ვინმეს განსჯას.

აბბა ამონზე ამბობდნენ: ერთხელ მასთან ურთიერთმომჩივანი ადამიანები მივიდნენ. ბერმა თავი ისე მოაჩვენა, თითქოს არაფერი ესმოდა. მაშინ ერთმა ქალმა, რომელიც მასთან ახლოს იდგა, თქვა: "ეს ბერი სალოსობს". აბბამ გაიგონა მისი სიტყვები, მოიხმო ქალი და უთხრა: "რამდენი ჯაფა გამიწევია უდაბნოში ამ სალოსობის მისაღწევად და ახლა იგი შენს გამო უნდა დავკარგო!"

ერთხელ აბბა ამონი სადილად ერთ ადგილას მივიდა. იქ იყო ერთი ძმა, რომელზეც ცუდი ხმები დადიოდა. ჰყვებოდნენ, რომ მის სენაკში ქალი შევიდა. იქაურმა მაცხოვრებლებმა შეიტყვეს ამის შესახებ, განგაში ატეხეს და სენაკიდან მისი გაძევება გადაწყვიტეს. მაგრამ როდესაც შეიტყვეს, რომ ეპისკოპოსი ამონი იქვე იმყოფებოდა, მივიდნენ მასთან და სთხოვეს, წაჰყოლოდა მათ. როგორც კი ამის შესახებ ძმამ შეიტყო, ქალი დიდ სკივრში დამალა. აბბა ამონმა გადაწყვიტა, ღმრთის გულისათვის ძმის დანაშაული დაემალა. სენაკში შესვლისთანავე იგი კასრზე დაჯდა და სენაკის გაჩხრეკა ბრძანა. ხოლო როდესაც გაჩხრიკეს და ქალი ვერ იპოვეს, აბბა ამონმა თქვა: "ღმერთმა შეგინდოთ!" შემდეგ ილოცა და ყველას სენაკის დატოვება სთხოვა, ძმას კი ხელი მოჰკიდა და უთხრა: "შენს თავს დაუკვირდი, ძმაო!" – თქვა ეს და სენაკიდან გავიდა.

აბბა ამონს ჰკითხეს: ვიწრო და ძნელად სავალი გზა რომელია? მან უპასუხა: უფლის სიყვარულისთვის საკუთარი ზრახვების მოთოკვა და სურვილების უარყოფა არის ვიწრო და ძნელად სავალი გზა. სწორედ ამას ნიშნავს: "აჰა ესერა ჩუენ ყოველი დაუტევეთ და შეგიდეგით შენ" (მათ.19.27).

თარგმნა ნინო ახალაძემ